Technical Bulletin
การจัดเก็บและอายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่น
สารหล่อลื่นส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่จะเสื่อมสภาพลงไปตามระยะเวลา การจัดเก็บสารหล่อลื่นด้วยวิธีถูกต้องและเหมาะสมสามารถช่วยรับประกันคุณภาพผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพคงเดิมได้มากที่สุด การป้องกันน้ำมันหล่อลื่นไม่ให้เกิดการปนเปื้อน รวมถึงการบริหารการหมุนเวียนของสินค้าคลัง เพื่อให้น้ำมันหล่อลื่นถูกนำไปใช้งานก่อนที่ประสิทธิภาพจะสูญเสียไป นับเป็นก้าวแรกของการบำรุงรักษาเชิงรุก ซึ่งมีอิทธิพลต่อคุณภาพและการเสื่อมสภาพของน้ำมันหล่อลื่นขณะจัดเก็บ มีดังต่อไปนี้
สภาวะการจัดเก็บ
อุณหภูมิที่มีการเปลี่ยนแปลง:
ช่วงอุณหภูมิตั้งแต่ -15 ถึง 40 องศาเซลเซียส เป็นอุณหภูมิที่ยอมรับได้ สำหรับการจัดเก็บน้ำมันหล่อลื่นและจาระบี โดยเฉพาะอย่างยิ่งอุณหภูมิประมาณ 0 ถึง 25 องศาเซลเซียส เป็นอุณหภูมิที่ดีเยี่ยม สำหรับการจัดเก็บน้ำมันหล่อลื่น เมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 40 องศาเซลเซียส อัตราการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันของน้ำมันหล่อลื่นจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในขณะที่อุณหภูมิต่ำกว่า -15 องศาเซลเซียส จะมีความเสี่ยงต่อการเกิดไข และการตกตะกอนของสารเพิ่มคุณภาพ และถ้าหากถังบรรจุน้ำมันหล่อลื่นต้องเผชิญกับอุณหภูมิสูงและอุณหภูมิต่ำสลับกัน จะทำให้เกิดการดูดอากาศ และความชื้นจากภายนอกเข้าไปภายในถัง ซึ่งจะทำให้น้ำมันหล่อลื่นเสื่อมสภาพได้รวดเร็ว
น้ำและความชื้น:
น้ำจะเป็นปัจจัยที่เร่งการเสื่อมคุณภาพที่มีสัญญาณให้เห็นได้ชัด และน้ำที่ปนเปื้อนสามารถจะชักนำการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย และยีสต์ที่สร้างกรดและสารโพลิเมอร์ได้ ดังนั้นน้ำมันหล่อลื่นควรจัดเก็บไว้ในถังที่ปิดสนิท มีฝาปิดที่แน่นหนา และควรจัดเก็บในที่ร่มเพื่อป้องกันน้ำฝน
แสงแดด:
การที่น้ำมันหล่อลื่นได้รับแสงแดดตรงต่อเนื่องกับน้ำมันหล่อลื่น ตับบรรจุน้ำมันหล่อลื่นไปถึงภาชนะ เช่น โลหะหรือพลาสติก รวมทั้งในโซนที่มีแสงจากแสงแดด
บริเวณที่อับชื้นและมีฝุ่นละอองปริมาณมาก:
เมื่อน้ำมันหล่อลื่นสัมผัสกับความชื้นและฝุ่นละอองในอากาศ ควรปิดถังบรรจุน้ำมันหล่อลื่นให้สนิทและเก็บรักษาในบริเวณที่ปิดมิดชิดเพื่อป้องกันฝุ่นละออง และความชื้นจากอากาศจะเข้าไปสะสมในถังบรรจุน้ำมัน เนื่องจากจะทำให้น้ำมันเสื่อมสภาพและไม่สามารถนำไปใช้ได้ภายหลังอีก
การแยกชั้นของน้ำมัน:
จาระบีเมื่อเก็บไว้นานจะเกิดการแยกชั้นของน้ำมันโดยปกติ แต่ควรหลีกเลี่ยงการจัดเก็บจาระบีที่อุณหภูมิสูงกว่า 40 องศาเซลเซียส เนื่องจากจะเร่งให้เกิดการแยกชั้นของน้ำมันกับจาระบี และเมื่อเปิดใช้งานจาระบีแล้วควรปาดเกลี่ยผิวหน้าของจาระบีที่เหลืออยู่ในภาชนะบรรจุให้เรียบ เพื่อป้องกันการแยกตัวของน้ำมันหล่อลื่นจากเนื้อจาระบีหรือสารอุ้มน้ำมัน
ผลิตภัณฑ์ที่เก็บไว้นานเกินอายุการเก็บรักษา
หากภาชนะบรรจุน้ำมันหล่อลื่นที่ปิดสนิทมีอายุการเก็บรักษาเกินกว่าที่กำหนดไว้ ผลิตภัณฑ์น้ำมันหล่อลื่นต้องได้รับการสุ่มตัวอย่างเพื่อตรวจสอบ หากผลการทดสอบของผลิตภัณฑ์ยังคงเป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐาน อาจสามารถนำไปใช้งานได้เป็นปกติ ทั้งนี้ ให้อยู่ในดุลยพินิจของทีมงานเทคนิคหล่อลื่น บริษัท ปตท. น้ำมันและการค้าปลีก จำกัด (มหาชน)
เงื่อนไขการจัดเก็บและการใช้งานสารหล่อลื่น
1. เก็บน้ำมันหล่อลื่นและภาชนะบรรจุจาระบีไว้ในห้องที่สะอาดเย็นและแห้ง โดยมีการระบายอากาศ นอกจากนี้การจัดเก็บในร่มยังช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพของภาชนะบรรจุ อุณหภูมิการจัดเก็บที่ดีเยี่ยมอยู่ในช่วงตั้งแต่ 0 ถึง 25 องศาเซลเซียส ในกรณีที่อุณหภูมิจัดเก็บต่ำกว่าจุดเยือกแข็งของของเหลว ต้องให้ความร้อนกับของเหลวก่อนใช้งานเพื่อป้องกันความเสียหายของเครื่องจักรตอนสตาร์ท
2. เมื่อเก็บภาชนะที่ต้านนอกอาคารหรือพื้นที่เปิด ควรเก็บภาชนะไว้ในแนวนอน เพื่อให้ฝาอยู่ที่ 3 และ 9 นาฬิกา และเพื่อระบายน้ำออกจากฝากถังด้านบน หากเป็นจาระบีควรเก็บแบบตั้งถังตรง เพื่อป้องกันการแยกชั้นของน้ำมัน
3. แยกจัดเก็บน้ำมันหล่อลื่นตามประเภทและเกรด และเก็บในพื้นที่ที่จัดสรรไว้โดยเฉพาะ
4. ควรทำให้สาระบีมีอุณหภูมิที่เหมาะสมกับการจ่ายก่อนการใช้งานในบางกรณี
5. บริหารการหมุนเวียนสินค้าโดยวิธีเข้า-ก่อน-ออกก่อน (FIFO)
6. ปิดฝาภาชนะบรรจุให้สนิท เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
7. ทำความสะอาดฝาถังก่อนการเปิด เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
8. ใช้อุปกรณ์ที่สะอาด ถังและชุดปั๊มสูบแยกของแต่ละผลิตภัณฑ์ เพื่อป้องกันการปนเปื้อน
9. ใช้รหัสสีและป้ายสัญลักษณ์ช่วยป้องกันปนเปื้อนระหว่างผลิตภัณฑ์หล่อลื่นที่หลายชนิดที่มีใช้ในโรงงาน
10. เก็บสินค้าคงคลังปริมาณขั้นต่ำ เพื่อป้องกันการเก็บผลิตภัณฑ์น้ำมันหล่อลื่นไว้นานเกินอายุการเก็บรักษา
อายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่นและของเหลว
|
ประเภท
|
ประเภทย่อย
|
อายุการเก็บรักษา, ปี2
|
อายุการเก็บรักษา, ปี3
|
|
น้ำมันหล่อลื่นกลุ่มยานยนต์
|
น้ำมันเครื่องเบนซิน ดีเซล รถจักรยานยนต์ 4 จังหวะ น้ำ มันเกียร์ยานยนต์ น้ำมันส่งกำลัง น้ำ มันเครื่องเรือประมง และน้ำ มัน เครื่องยนต์ก๊าซ
|
3
|
5
|
|
|
น้ำมันเครื่องสำหรับเครื่องยนต์ 2 จังหวะ
|
2
|
3
|
|
น้ำมันหล่อลื่นกลุ่มอุตสาหกรรม
|
น้ำมันไฮดรอลิกน้ำมันหล่อลื่นเครื่องอัดอากาศ ก๊าซ และสารทำ ความเย็น น้ำมันเกียร์อุตสาหกรรม และน้ำมันถ่ายเทความร้อน
|
3
|
5
|
|
|
น้ำมันเทอร์ไบน์ และน้ำมันหม้อแปลงไฟฟ้า
|
2
|
3
|
|
น้ำมันผสมยาง / น้ำมันสำ หรับกระบวนการผลิต
|
|
3
|
5
|
|
น้ำมันผสมน้ำ
|
น้ำมันตัดกลึงโลหะชนิดผสมน้ำและน้ำมันทาแบบ
|
6-8 เดือน
|
10-12 เดือน
|
|
น้ำมันกลุ่มพิเศษ
|
น้ำมันตัดกลึงโลหะชนิดน้ำ มันล้วน และผลิตภัณฑ์ป้องกันสนิม
|
3
|
5
|
|
จาระบี
|
|
3
|
5
|
|
น้ำมันเบรก
|
|
2
|
3
|
|
น้ำยาหล่อเย็น
|
ชนิดเข้มข้น
|
5
|
7
|
|
|
ชนิดผสมแล้ว
|
2
|
3
|
อายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่นและของเหลว
1. อายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่นและของเหลวเป็นระยะเวลาโดยประมาณ อ้างอิงตามวิธีการจัดเก็บที่เหมาะสมตามสภาวะซึ่งระบุไว้ข้างต้นในเอกสารฉบับนี้
2. อายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่นและของเหลวสำหรับประเทศในเขตภูมิอากาศแบบร้อนชื้น ซึ่งมีอุณหภูมิในสถานที่จัดเก็บโดยเฉลี่ยอาจเกิน 40 องศาเซลเซียส
3. อายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่นและของเหลวสำหรับประเทศในเขตภูมิอากาศแบบเย็นและอบอุ่น ซึ่งมีอุณหภูมิในสถานที่จัดเก็บโดยเฉลี่ยไม่เกิน 40 องศาเซลเซียส
4. สำหรับน้ำมันเทอร์ไบน์ที่มีอายุการจัดเก็บนานกว่าที่ระบุไว้ในตารางข้างต้น ควรปฏิบัติตามคำแนะนำจากวิศวกรผู้เชี่ยวชาญของส่วนเทคนิคหล่อลื่น (PTT Lubricants Solutions) อย่างเคร่งครัด เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น
อ้างอิง: เอกสาร Technical Bulletin การจัดเก็บและอายุการเก็บรักษาสารหล่อลื่น PTT Oil and Retail Business Public Company Limited
